Is het ketogeen dieet effectief om af te slanken?

Het ketogeen dieet is een dieetvorm die snel aan populariteit wint. Deze afslankmethode zou snel resultaten opleveren terwijl het goed vol te houden zou moeten zijn. In dit artikel nemen we daarom het ketogeen dieet onder de loep.

Wat is het ketogeen dieet?

Het ketogeen dieet is een bijzonder dieet. Het is namelijk een extreme dieetvorm. Bij deze dieetvorm haal je namelijk het grootste deel van je calorieën uit vetten. Dit druist in op wat veel mensen vroeger over voeding hebben geleerd. Bij traditionele diëten is het de bedoeling dat je juist vetarm gaat eten. Ondanks het feit dat je bij het ketogeen dieet zoveel calorieën uit vetten haalt val je er toch mee af. En dat zonder jezelf te verhongeren. Hoe dat kan heeft te maken met het effect op de hormonen.

Om duidelijk te maken hoe extreem het ketogeen dieet is kunnen we het beste naar de verhoudingen tussen de macronutriënten kijken. Bij dit dieet haal je 80% van je calorieën uit vetten, 15% uit eiwitten en 5% uit koolhydraten. Om dit te kunnen vergelijken; normaal haal je 30% van je calorieën uit vetten, 15% uit eiwitten en 55% uit koolhydraten. Bij het ketogeen dieet verruil je dus koolhydraten voor vetten. De hoeveelheid eiwitten blijft gelijk.

Waarom minder koolhydraten?

Koolhydraten zijn de favoriete brandstof van ons lichaam. Het lichaam verkiest er namelijk altijd voor om allereerst koolhydraten te verbranden alvorens het vetten en eiwitten als brandstof gaat gebruiken. Om koolhydraten als brandstof te kunnen gebruiken breekt het lichaam deze af tot glucose (een enkelvoudig suikermolecuul). Het glucose wordt dan, via de dunne darm, aan de bloedbaan afgegeven. Via het bloed wordt de glucose door het lichaam getransporteerd en kan zodoende de spieren, organen en de hersenen bereiken. De cellen nemen het glucose op. Normaal zijn de cellen gesloten, om zich te beschermen tegen indringers van buitenaf. Om de cellen te openen is een hormoon nodig: insuline. Dit hormoon wordt aangemaakt zodra we koolhydraten eten. Zodra de glucose door de cellen is opgenomen daalt de insulinespiegel weer.

Koolhydraten zijn een goede brandstof maar ze hebben wel een paar nadelen, als je wilt afvallen. Koolhydraten veroorzaken een stijging van de bloedsuikerspiegel en daarmee de insulinespiegel. Verhoogde insulinespiegels zorgen ervoor dat je lichaam vet wilt vasthouden. Het is daarom heel lastig om af te vallen (vet te verbranden) als je af wilt vallen. Een ander nadeel van koolhydraten is de hoge dooreetfactor. Ze geven weinig verzadiging en lokken vaak juist het tegenovergestelde uit; eet je koolhydraten dan wil je eerder meer. Denk maar aan een koekje wat je eet; dit zou de trek moeten stillen maar vaak lokt het alleen maar uit dat je nog een tweede koekje wilt.

Waarom meer vetten?

Het eten van vetten heeft geen enkel effect op de bloedsuikerspiegel. Er komt geen glucose in de bloedbaan waardoor er geen insuline aangemaakt hoeft te worden. De insulinespiegel kan laag blijven waardoor het lichaam niet de neiging krijgt om vet vast te houden. Hierdoor kan je beter vet gaan verbranden, wat de kern van het afvallen is.

Een andere nuttige eigenschap van vetten is dat ze een goed gevoel van verzading geven. Het eten van vetten remt de aanmaak van het hongerhormoon. Hierdoor heb je eerder het gevoel dat je genoeg gegeten hebt en eet je uiteindelijk minder calorieën. Omdat vetten lastiger te verteren zijn dan koolhydraten blijven ze langer in de maag achter. Dit zorgt ervoor dat je minder snel trek krijgt, tussen de maaltijden in. Dit voorkomt snacken en tussendoortjes eten waarmee de hoeveelheid calorieën die je eet omlaag wordt gebracht.

Maar vetten zijn toch ongezond?

Vetten zijn essentieel voor de gezondheid en zijn niet ongezond. Bepaalde soorten vetten zijn wel ongezond, deze moeten dan ook zoveel mogelijk vermeden worden. Het zijn de transvetten en geoxideerde vetzuren die slecht zijn voor de gezondheid. Transvetten zijn kunstmatig verkregen vetzuren die in kleine hoeveelheden in bepaalde voedingsmiddelen zitten. Je kunt ze op verpakkingen herkennen aan kreten zoals gedeeltelijk geharde vetzuren. Geoxideerde vetzuren ontstaan door het langdurig verhitten van vetten zoals met frituurvet gebeurt.

Vetzuren zoals omega 3 vetzuren zijn juist erg goed voor de gezondheid. Zo houden omega 3 vetzuren het hart, de bloedvaten en de hersenen gezond. Ze zitten in vette vissoorten, avocado’s, walnoten, lijnzaad en chiazaad. Bij het ketogeen dieet zal dan ook het accent op de gezonde onverzadigde vetzuren worden gelegd.

Ketose

Het ketogeen dieet dankt haar naam aan de term ketose. Ketose is een metabole toestand waarin het lichaam is overgeschakeld op het verbranden van vetten. De normale metabole toestand van het lichaam is glucoseverbranding. Bij het verbranden van vetten komen ketonen vrij die als brandstof dienen.

Het omschakelen van suiker- naar vetverbranding kost een aantal dagen. In deze omschakelingsfase kan je wat griepverschijnselen krijgen zoals hoofdpijn. Dit wordt de keto-griep genoemd. Dit is de meest lastige fase van het ketogeen dieet. Zodra je lichaam in ketose is zullen hongergevoelens naar de achtergrond verdwijnen en wordt het makkelijk om het dieet vol te houden.

De effecten van de keto-griep zijn te onderdrukken door voldoende natrium (zout) te blijven eten. Bij de omschakeling van glucose- naar vetverbranding gaat veel vocht verloren. Dit komt omdat glycogeen (de vorm waarin glucose wordt opgeslagen) veel vocht aan zich bindt. Doordat je geen koolhydraten meer eet raken de glycogeenvoorraden uitgeput. Met het uitputten van de glycogeenvoorraden gaat ook het vocht verloren waardoor ook mineralen zoals natrium verloren gaan. Andere mineralen die verloren gaan zijn magnesium en kalium. Door veel groenten (met wat zout) te eten worden deze mineralen weer aangevuld en blijven de symptomen van de keto-griep mild.

Afvallen

Er zijn al veel studies naar het ketogeen dieet verricht. Uit deze studies blijkt dat mensen door het volgen van een ketogeen dieet sneller afvallen als met een vetarm dieet. De deelnemers aan deze onderzoeken geven ook aan dat ze het dieet beter vol te houden vinden, dit omdat ze minder met hongergevoelens worstelen zoals bij andere dieetvormen vaak het geval is. Dit maakt de kans op het behalen van het streefgewicht groter.

Gebruikte bronnen:
https://happyhealthy.nl/ketogeen-dieet/
https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-weight/diet-reviews/ketogenic-diet/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499830/